Het boek over de Engelse Freule Unity Mitford is geschreven. Deze week nog nalezen en corrigeren. Nog alle tijd trouwens want het boek verschijnt pas rond mei volgend jaar. Het was voor mij trouwens een enorme uitdaging dit boek te schrijven. Maar uitdagingen liggen mij wel omdat ik me op schrijfgebied graag zo breed mogelijk oriënteer. Dit keer zal het boek bij Omniboek verschijnen.
Onze lieve Heer heeft rare kostgangers. Neem een Duits
dictator en een Engelse freule beiden met obsessies, dwangmatige gedachten en
met een bezetenheid die zich zal uitstrekken tot heel Europa. Stop daarbij een
libretto op de klanken van een antisemitische componist en alle compulsies zijn
aanwezig om vandaar uit een stuk geschiedenis op te bouwen die we al gauw als
een Tweede Wereldoorlog beschouwen. Waar ging het met deze drie ‘ingrediënten’
die de wereld vergiftigde mis? Waar werd onder die pan het vuurtje opgestookt
om de brei van antisemitische, vurig nationalisme en fascisme zo tot een
koningsmaal te bereiden dat het miljoenen aanhangers kreeg, die er zich mee
voedden en zich er aan laafden?
De dictator, de freule en de componist vormen gezamenlijk Die Walküre. Voor Hitler begon zijn
obsessie toen hij nog maar twaalf jaar oud was. Op die leeftijd zag hij voor
het eerst van zijn leven een opera Lohengrin,
in een oogwenk was hij verslaafd en kende zijn enthousiasme voor de
componist uit Bayreuth, zeker ook later, letterlijk geen grenzen. Een paar jaar
later stopte hij met school en besteedde een deel van zijn zakgeld
gepassioneerd door Wagner aan de opera. Het vurige nationalisme en de
antisemitische geschriften van de componist inhaleert hij en worden omgezet in
een religie. Gebiologeerd luisterde hij naar wat Wagner de mensheid voorhield.
‘Het volk is altijd het wezen geweest van alle individuen die een
gemeenschappelijkheid vormden.’ Als een God die de wereld schiep strooide hij
zijn visie en obsessie uit over hen die in gemeenschappelijkheid van denken en doen op aarde waren gezet. Wagner: ‘In het
begin waren er het gezin en de rassen, daarna werden de rassen verenigd door
linguïstische gelijkheid als natie.’
Die woorden roepen om een feestje dacht de dictator. En
zo vierde in 1933 de nieuwgekozen Nationale Socialistische Partij de vijftigste
sterfdag van Richard Wagner door een grootse herdenkingsceremonie te
organiseren in Leipzig, de geboorteplaats van de componist. Adolf Hitler
nodigde de weduwe van Siegfried Wagner, de in Engeland geboren Winifred en haar
zoon Wieland uit als ere-gast tijdens dit evenement.
Zoals dat gaat met obsessies is men altijd in staat om de
ene obsessie met de andere te herinterpreteren zodat het naadloos met elkaar
aansluit. Hitler deed dat met Wagners laatste opera Parsifal waarin hij zijn eigen ideologische visie toepaste. Het
verhaal bevat volgens de Wagner lezingen van Schopenhauer elementen van
boeddhistische verzaking. Hitler ordende zijn gedachte naar aanleiding daarvan
als volgt: ‘wat wordt gevierd is niet de christelijke Schopenhaueriaanse
religie van mededogen, maar puur en edel bloed waarvan de zuiverheid, de
broederschap van ingewijden, samenkomt om te bewaken.’
Hitler bezocht het graf van Wagner daar beloofde hij:
‘Als het me ooit lukt om invloed uit te oefenen op de bestemming van Duitsland,
zal ik zien dat Parsifal wordt
teruggegeven aan Bayreuth. Die wens is niet in vervulling gegaan. Wellicht
omdat ergens in het verre Groot-Brittannië een achttienjarige tiener van adel
Lady Unity Valkyrie onder de klanken van Die
Walküre foto’s van Hitler sorteerde en
aan de wand van haar slaapkamer bevestigde. Haar held, haar idool Adolf
Hitler te ontmoeten was een vrouwelijke variant van een obsessie die haar al
bij haar geboorte werd meegegeven. Unity werd verwekt in het Canadese Ontario
in het goudzoekersdorp Swastika haar
grootvader de eerste Baron Redesdale Algernon Bertram Mitford stond er op dat
haar tweede naam Valkyrie zou zijn,
dit als eerbetoon aan de componist Richard Wagner waarvan hij een groot
liefhebber was. Valkyrie is een opera van Wagner gebaseerd op de Noordse sage
‘Die Walküre’ waarin de grimmige doodsgodin Valkyrie vliegend door de lucht op
de rug van een hellehond de slagvelden afstroopt op zoek naar helden, dappere
strijders, die worden opgenomen in het Valhalla.
Al in 1933 besluit Lady Unity Valkyrie Midford het
Swinbrook House op het Engelse platteland te verlaten om Duits te gaan studeren
om zo haar Führer beter te leren kennen. Vergezeld van haar grote zwart dog
Rebell, een tamme rat en een stel witte muizen reist de lady af naar München om
zich in een exclusief meisjespensionaat, beheerd door barones Laroche te
verdiepen in de Duitse taal. Ze laat er geen gras over groeien om hem te willen
ontmoeten. Direct bij aankomst in München schrijft ze hem al aan, probeert hem
telefonisch te bereiken, maar krijgt geen antwoord. Ze houdt vol en krijgt
uiteindelijk haar zin als ze hem weet uit te leggen wat haar missie in het
leven is, maar misschien beter het hier een obsessie te noemen. Hitler,
gevoelig voor alles wat Wagner betreft, luistert aandachtig naar zijn
persoonlijke Valkyrie die zich opwerpt om hem tijdens zijn leven te beschermen,
maar mocht hem in zijn dappere strijd toch iets overkomen, dan zal zij hem in
de wereld van de dood vliegend op de rug van een hellehond als held van het
slagveld halen om hem naar het Valhalla te brengen zoals de sage dat zo mooi
voorschrijft.
