Potlood kent net als de pen als overbrenger van het vrije woord zijn waarde

Aan het slot van deze serie columns over het het schrijfgereedschap van een auteur wil ik toch ook nog iets over het potlood kwijt. Hoewel ik mijn romans op de computer schrijf, heb ik een boekje naast me liggen met aantekeningen. Daarin wat mooie zinnen, namen die ik in het verhaal wil gebruiken, hoofdstuk verdelingen en wendingen in het verhaal. In dat boekje schrijf ik nooit met een pen, maar altijd met potlood. Soms ook met verschillende kleuren, naarmate de belangrijkheid van hetgeen ik wil verwerken in mijn manuscript. Het voordeel van een potlood is dat je kunt blijven schrijven, het vlekt niet, haakt niet op het papier en er kan ook makkelijk mee getekend worden. Al in de 17de eeuw werden er potloden gemaakt. Een potlood is niet veel meer dan een in hout verpakte grafietstift. Een potlood is er in verschillende hardheid en kleuren en kent ook veel merken. De oudste beschrijving die ik ben tegen gekomen is van de Zwitserse geleerde Conrad Gesner in 1565. Het gemakkelijke van een potlood is dat wanneer je hiermee een tekst schrijft, deze niet definitief hoeft te zijn. Een vlakgum er over en de tekst is weg. Waren er eerst alleen maar zwarte potloden, later, in 1908, werd het kleurenpotlood geïntroduceerd. Lastig is wel dat de punt van het potlood slijt of breekt, dan moet er met een puntenslijper een nieuwe punt aan worden geslepen. Het potlood is ingeburgerd en iedereen weet over welke associatie een kleur met zich meebrengt, zo is er het stempotlood dat meestal rood is, het timmermanspotlood dat zwart is, maar die ook vaak over een paringspotlood beschikt. Wat dat is? Tweekleurig om afval en op maat gezaagde delen te markeren. Daarnaast is er ook nog het ingeburgerde woord 'potloodventer', wie veronderstelt dat dit een wat ouderwets woord is voor een winkelier die potloden verkoopt heeft van de hedendaagse terminologie niets begrepen. Blijft het feit dat we het kunnen scharen onder de vergelijkingen als bij de pen 'steek de lans' en 'de pen is machtiger dan het zwaard'. Net als de pen kan het potlood iets overbrengen, tekst maar ook cartoons. Zij die steun betuigden aan de vermoorde Charlie Hebdo makers, dragen verschillende boodschappen uit: dat het potlood uiteindelijk de schutter zal verslaan, dat er uit één gebroken potlood twee nieuwe zullen ontstaan, of dat er tegenover ieder geweer vele pennen gesteld worden. Naast de pen heeft dus ook het potlood als gereedschap, als overbrenger van het vrije woord zijn waarde!